به گزارش همشهری آنلاین، ساقههای بلند نیشکر از باغهای روستاهای صومعهسرا چیده و راهی کارگاههای کوچکی میشود که هنوز به شیوه سنتی یک قرن پیش سیاه شکر تولید میکنند. زمینهای تالابی روستاهای صومعهسرا از گذشته تا امروز محل خوبی برای کشت نیشکر بوده، اما اتفاقاتی که این روستاها را از کشت نیشکر در سایر نقاط کشور مجزا میکند، شیوه فرآوری ساقههای نیشکر است که هنوز به روش سنتی انجام میشود. این مهارت نسل به نسل در روستاهای صومعهسرا به ارث رسیدهاست. در زبان گیلکی به محصول به دست آمده «سیاه شکر» یا «سرخ شکر» میگویند.
یک محصول کاملا ارگانیک
حمید رمضانپور از اهالی روستای قاضده صومعهسرا که حالا دهه پنجم زندگی را میگذراند، روزگار کودکی را لابهلای همین ساقههای سبز نیشکر به بازی گذرانده، زمانی که پدر و پدربزرگش مشغول بریدن ساقههای نیشکر بودند. او به همشهری میگوید: «ما به نیشکر میگوییم شکرلوله. از قدیم هم آبا و اجدادمان نیشکر کشت میکردند. برداشت ساقههای نیشکر از اواخر پاییز شروع میشود. این روزها هم دیگهای پخت را بار گذاشتیم تا سیاه شکر درست کنیم.»
فرآوری ساقههای نیشکر در این روستاها به شیوه سنتی، محصولاتی از جمله سیاه شکر، دوشاب و توف (کف شکر) و شیره سیاه ملاس را به بازار میرساند. رمضانپور میگوید که این روزها در روستای قاضده حدود ۳۰ نفر مشغول تولید سیاهشکر هستند و در هر کارگاه ۵ نفر مشغول به کارند. او درباره تفاوت نیشکر گیلان و خوزستان میگوید: «در خوزستان تولید به شکل صنعتی انجام میشود و اینجا در روستاهای قاضده، کلسر، میانده سنگجوب، شکرباغان، چمثقال، گاوکده، پوستین سرا، دوگور و ازگم کاملا سنتی یا به قول معروف کاملا ارگانیک است. در زمان رشد ساقههای نیشکر از کود یا سم استفاده نمیکنیم. همین سبب تفات در تولید میشود.»
پای دیگ شکرلوله
نیشکر فصل بهار در ۱۲ روستای صومعهسرا کشت میشود. از اواخر آذر هم ساقههای نیشکر را برای پوست گرفتن و جدا کردن برگ های زاید میچینند. جدا کردن برگهای خشک از ساقه پرآب نیشکر، بیشتر کار زنان روستاست. بار گذاشتن دیگ عصاره ساقههای نیشکر روی کوره گلی و هم زدن دیگ با پارو یا ملاقه چوبی از صبح زود تا شب بر عهده مردان روستاست. هر دیگ ۱۳کیلوگرم سیاهشکر، ۵کیلو توف و دوشاب میدهد. عصاره یا شیره به دست آمده ساعتها جوشانده می شود تا به دوشاب و سپس به سیاه شکر (شکر قهوهای) طبیعی تبدیل شود.
جشنواره یک روزه نیشکر
عطر سیاهشکر در روستاهای صومعه سرا پیچیده و سومین جشنواره یک روزه نیشکر شهرستان صومعهسرا روز جمعه ( ۵ دی) در روستای کلهسر برگزار میشود.
مدیر جهاد کشاورزی صومعهسرا به همشهری میگوید: «در روستاهای صومعه سرا ۲۱ هکتار زمین زیر کشت نیشکر است که از آن حدود ۳۰ تن شکر سیاه تولید میشود.» محمدرضا یوسفنژاد، نیشکر را نه فقط یک محصول کشاورزی بلکه بخشی از هویت اهالی صومعهسرا میداند و ادامه میدهد: «جشنواره نیشکر، فرصتی برای تبادل تجربه کشاورزان و شناسایی ظرفیتهای جدید در فرآوری و بستهبندی سیاه شکر در صومعه سراست.»
ثبت ملی مهارت فرآوری سیاهشکر
اسفند ۱۳۹۹ روش سنتی تولید و فرآوری سیاهشکر گیلان به نام روستای دریاسر لنگرود و شهرستان صومعهسرا در میراث معنوی کشور ثبت شد. روش تهیه شکر سنتی گیلان قدمتی بیش از ۱۳۰ سال دارد.
نظر شما